KATEDRAL Tarihçe "Ermeni devrinin 450nci yılında (1001)... Tanrı ve Ermenilerin ruhani lideri Katolikos tarafından onurlandırılmış Sarkis ve Ermeni ve Gürcüler şahenşahı Gagik'in şanlı hükümdarlığı zamanında, ben, Siunik Kralı Vasak'ın kızı, Ermeniler Kraliçesi Katranide, kendimi Tanrı'nın lutfuna emanet ederek zevcim Gagik şahenşahın emri üzerine, Ulu Smbat'ın temelini attığı bu kutsal katedrali inşa ettirdim..." - Katedralin güney yüzündeki yirmi bir satırlık yazıdan alıntı Şehrin güney kenarında, heybetli Katedral durur. Bu, Ani'deki en büyük ve en önemli yapıdır, hatta ve hatta evrensel değere sahiptir. Çeşitli tarihi kaynak ve yazılara göre, Katedral'in inşaatı 989 yılında Kral II. Smbat (977-989) döneminde başlamıştır ve bir duraklamadan sonra Smbat'ın ardılı Kral Gagik Bagratid'in eşi Kraliçe Katranide'nin emri üzerine 1001 yılında (veya yazının okunuşuna göre 1010 yılında) tamamlanmıştır. Katedral, Ortaçağ Ermenistanı'nın en ünlü mimarlarından Trdat'ın eseridir. 1064 yılı kuşatması sırasında Katedral'in sembolik önemi varmış. Galip Türkler şehri yağmalarken, biri katedralin tepesine çıkıp kubbenin üzerindeki haçı çıkarmıştır. (Haçın, daha sonra, herkesin zerine basabilmesi için bir caminin eşiğine konduğu söylenir.) Katedral, camiye dönüştürülmüş ve ona Fethiye Camii adı verilmiştir. 1124'te Hristiyan kullanımına geri verilmiştir ve kitabeler, 13üncü yüzyılın başlarında onarımdan bahseder. 1319 yılının yıkıcı depremi kubbeyi yıkmıştır ve bu da belki binanın dini amaçlı kullanımına son getirmiştir.

Katedralin Manuçehr camiinin minaresinden görünümü - büyüğü için tıklayınız Kesit (Toros T'oramanyan) Apsis cephesinin doğudan görünümü Arpaçay'a bakarken

Katedralin güneybatıdan görünümü

Kuzeybatı köşesi: 1988 depremi hasarı

Mimari Çoğu Ermeni yapısı gibi, bu katedral de tamamıyla taştan yapılmıştır, yani beton kaba yapının üzeri, işçiliği gelişmiş taşçılıkla, çok renkli taşla örtülmüştür. Planı, kubbeli bazilika biçimindedir. Bu, Ermenistan'da 17nci yüzyıldan beri gözlenmiş bir kalıptır, ancak Trdat'ın tasarımı, bu eski biçimi yeni incelik ve yaratıcılık boyutlarına götürür. Dışı Yapının, kubbesini depremde yitirmesi, ona ilk haline özgü olmayan bir kübik şekil vermiştir. Kubbenin 1319 depreminde çöktüğünün ve alnın geriye kalan kısmının 1832'de başka bir depremde yıkıldığı söylenir. Kuzeybatı köşesindeki yarık, aynı zamanda güneybatı köşesinde de bir ciddi çatlak bırakan 1988 depremi sonucu meydana gelmiştir. 1998'e doğru, çatının parçaları düşmeye başlamıştır. 2000 ve 2001 yıllarında Katedralin karşısında kalan taş ocaklarındaki patlatmalar da ilaveten hasar meydana getirmiştir: güneybatı köşedeki çatlak derinleşmiş ve kayda değer oranda genişlemiş, batı cephesi ise dışa doğru esnemeye başlamıştır. Artık, batı cephesinin tamamen çökme tehlikesi söz konusudur. Zarif kolonlar üzerine oturtulmuş, aralarına oymalı-kabartmalı çerçeveli ince uzun pencerelerin konduğu süslü kör kemer dizisi, yapının dışının tamamını kaplar. Kilisenin her kanadının tepeliğinin altında da küçük mazgal pencere vardır. Sırasıyla, patrik, kral, ve halkın kullanımı için olan kuzey, güney ve batı giriş kapıları vardır. Her kapının önünde ise muhtemelen bağımsız sütunlar üzerine kurulmuş sayvan, şimdi ise hemen hemen tamamen mahvedilmiş birer tonozlu sundurma varmış. Kuzey, güney ve batı cephelerindeki özgün üçgen nişler, pencerelerin konumları ile birlikte, kanatların ve apsisin içerideki mahallini belirtir. Bu nişler aynı zamanda cephelerin düz yüzeyini bozar ve aslında epey ince olan duvarlara artırılmış yükseklik ve sağlamlık izlenimi verir. Nişler yapısal olarak yayvan payanda görevini de yerine getirir. Batı cephesinde niş yoktur çünkü içerideki kemerli tonozun tazyikine karşı koyabilmek için duvar kalınlığına ihtiyaç vardır. ... Katedral'in ikinci sayfasına devam.

Güneybatı köşesindeki çatlak Apsis cephesinde pencere ve üçgen niş Nişin tepesindeki yelpaze pervaz

Güney cephesindeki pencere

Doğu cephesindeki pencere

Batı cephesinde mazgal

	ANASAYFA  |  MESAJ PANOSU  |  EMAIL  |  ENGLISH
	Metin ve fotoğraflar © VirtualANI.     Son güncelleme: 14 Ağustos 2001.